Đóng góp cho tăng trưởng kinh tế địa phương ngay từ bước đi đầu tiên

Sau 10 năm kể từ khi thành lập (1995–2005), giá trị tổng sản lượng của Tổng công ty tăng 2,5 lần so với năm 1996, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 13% năm, tổng doanh thu năm 2005 gấp gần 3 lần so với năm 1996, tổng giá trị tài sản tăng gần 10 lần so với khi mới được thành lập. Trong giai đoạn này đã hình thành những cơ sở khai thác, chế biến sâu kim loại màu qua việc triển khai Dự án Tổ hợp đồng Sin Quyền, Lào Cai; Nhà máy kẽm điện phân Thái Nguyên.

Giai đoạn 2006-2015, Tổng công ty đã phát triển lên tầm cao mới, có thêm nhiều sản phẩm mới như: đồng tấm, kẽm thỏi, tinh quặng chì, vàng, bạc, axit,… Giai đoạn này, Tổng công ty đã sản xuất được 430.000 tấn tinh quặng đồng; 61.000 tấn đồng kim loại; 81.000 tấn kẽm thỏi; 4,7 tấn kim loại vàng và bạc; 2,2 triệu tấn tinh quặng sắt các loại; 8.800 tấn thiếc thỏi và nhiều sản phẩm khác đi kèm. Tổng doanh thu 29.155 tỷ đồng, đạt mức tăng trưởng bình quân hàng năm 18,4%. Lợi nhuận trước thuế 2.015 tỷ đồng. Nộp ngân sách: 4.015 tỷ đồng, tăng 19,3 lần so với giai đoạn 10 năm trước. Tạo việc làm cho 6.795 người lao động.

Trong giai đoạn 5 năm (2016-2020), giá trị tổng sản lượng đạt 23.670 tỷ đồng; tổng doanh thu đạt 27.370 tỷ đồng (tăng trưởng bình quân 11%/năm); lợi nhuận trước thuế 748,3 tỷ đồng; nộp ngân sách trên 3.700 tỷ đồng. Giai đoạn này, Tổng công ty đã sản xuất 60.433 tấn đồng kim loại; 56.378 tấn kẽm thỏi 99,95%Zn; 5,2 tấn vàng và bạc; 985.000 tấn quặng sắt các loại; 888.000 tấn phôi thép; 1.680 tấn thiếc thỏi và nhiều sản phẩm đi kèm khác. Tạo công ăn việc làm cho trên 4.700 lao động với mức thu nhập bình quân 9,0 triệu đồng/người/tháng.

Không ngừng cải tiến quy trình công nghệ ứng dụng vào sản xuất

Có được thành công ngày hôm nay, chính là những đột phá về mặt công nghệ, áp dụng khoa học kỹ thuật vào chế biến sâu khoáng sản của VIMICO. Một trong những dấu ấn quan trọng áp dụng khoa học kỹ thuật thành công là giải pháp “Cải tiến công nghệ xử lý nước thải tại Nhà máy luyện đồng để tận thu kim loại và sản xuất thạch cao nhân tạo làm phụ gia xi măng”.

Nhà máy luyện đồng Lào Cai thuộc VIMICO cung cấp ra thị trường hơn 11.000 tấn đồng kim loại/năm và nhiều sản phẩm khác như vàng, bạc, axit sulfuric,… Trong quá trình sản xuất, VIMICO có rất nhiều trăn trở về phần bã thải của quá trình xử lý nước thải là chất thải nguy hại phải đem đi chôn lấp, vừa làm tăng chi phí sản xuất, vừa gây lãng phí tài nguyên do không thu hồi được hàm lượng đồng trong bã thải.

Để tránh lãng phí cũng như nâng cao công tác bảo vệ môi trường, sau một thời gian dài nghiên cứu, chạy thử pilot, Nhà máy luyện đồng Lào Cai đã đưa ra phương án giải quyết những vấn đề tồn tại trong quá trình xử lý nước thải. Đối với bã thải CaSO4, trước đây dùng vôi sống (CaO) và vôi tôi (Ca(OH)2) để trung hòa quá trình xử lý nước tạo ra bã thải CaSO4. Nhưng do CaO trong quá trình trung hòa với nước thải có chứa H2SO4 gây khó khăn trong việc lắng và lọc. Từ nghiên cứu thực nghiệm nhận thấy rằng sử dụng bột đá CaCO₃ có trọng lượng phân tử 100,087 g/mol mật độ 2.83 g/cm³ thay thế vôi sống và vôi tôi để tạo ra thạch cao có chất lượng tốt, dùng làm vật liệu xây dựng. Sản phẩm thạch cao từ thực nghiệm tại Nhà máy đã được Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) phân tích cho ra các kết quả đạt yêu cầu về quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia cho phép làm vật liệu xây dựng. Về mặt thương mại, hàng năm Nhà máy sản xuất hơn 2.000 tấn thạch cao cung cấp cho các nhà máy sản xuất xi măng trong nước. Phần bã thải còn lại chứa kim loại đồng có hàm lượng khoảng từ 10-15%Cu đưa về kho chứa nguyên liệu phối trộn với nguyên liệu đầu vào của quá trình luyện đồng phục vụ quá trình sản xuất.

Điểm sáng tạo của giải pháp này là kiểm soát độ pH của dung dịch nước thải, đồng thời thay thế dung dịch nước vôi bằng bột đá vôi nhằm thực hiện kết tủa có chọn lọc các ion kim loại tại thời điểm khác nhau, sau đó lọc rửa để đảm bảo độ tinh khiết của thạch cao, đồng thời nâng cao thành phần (%) đồng kim loại (Cu) trong bã thu hồi, đủ điều kiện quay vòng trở lại dây chuyền công nghệ để tận thu. Kết quả nghiên cứu của đề tài giải quyết được các vấn đề: i). cải tạo, hoàn thiện công nghệ xử lý nước thải để sản xuất thạch cao nhân tạo đáp ứng được tiêu chuẩn thạch cao cung cấp cho các nhà máy sản xuất xi măng; ii). tận thu thêm kim loại đồng để gia tăng sản lượng đồng kim loại; iii). loại trừ lượng bã thải rắn nguy hại phát sinh trong quá trình xử lý, giảm chi phí chôn lấp chất thải rắn, giảm thiểu gây ô nhiễm môi trường; iiii). giá trị làm lợi hàng năm của giải pháp hơn 5,7 tỷ đồng.

Công nghệ góp phần tỏa sáng thương hiệu

Ứng dụng của đề tài công nghệ xử lý nước thải tại Nhà máy luyện đồng Lào Cai để tận thu kim loại và sản xuất thạch cao nhân tạo làm phụ gia xi măng đã đạt được giải thưởng cao tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc lần thứ 14, thuộc lĩnh vực vật liệu, hóa chất, năng lượng do Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam trao tặng. Đó là nguồn cổ vũ động viên lớn lao để tập thể cán bộ, viên chức, người lao động của Nhà máy luyện đồng Lào Cai nói riêng, Tổng công ty Khoáng sản TKV nói chung tiếp tục có những tìm tòi, nghiên cứu sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường bền vững.

Với quyết tâm đổi mới quy trình công nghệ, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường bền vững, Tổng công ty Khoáng sản TKV đang tiến những bước dài vững chắc, khẳng định thương hiệu và vị thế doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực khai thác, chế biến khoáng sản trong hiện tại và cả tương lai.

Văn Phục – Lưu Ký