Trong khai thác khoáng sản phải nhắm đến hiệu quả kinh tế cao nhất, theo đó phải hướng vào chế biến sâu, dứt khoát không xuất khẩu thô. Đi liền với đó là phải tính đến hiệu quả xã hội, tính đến tác động môi trường về trước mắt và lâu dài…

Một nội dung của phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10 từ ngày 3 – 5/11, là Chính phủ nghe Báo cáo, thảo luận về việc quản lý hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản, về dự thảo Chiến lược khoáng sản đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-TW ngày 25/4/2011 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Báo cáo của các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Công Thương và Xây dựng cho biết, việc cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản về cơ bản đã được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật, tuân thủ quy hoạch khoáng sản.

Nhiều mỏ khai khoáng sản xuất quy mô công nghiệp đã kịp thời đáp ứng nguyên liệu cho phát triển một số ngành công nghiệp; việc cấp phép khai thác khoáng sản của các tỉnh đã đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng về khoáng sản làm vật liệu xây dựng cho phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, khu vực cũng như của đất nước…

Bên cạnh những mặt đạt được, tình trạng thăm dò, khai thác khoáng sản chưa tuân thủ các quy định của pháp luật về khoáng sản còn không ít, dẫn đến mất an toàn lao động, an ninh trật tự và ảnh hưởng đến môi trường; công tác thanh tra, kiểm tra sau khi cấp giấy phép, xử lý vi phạm pháp luật chưa được tiến hành thường xuyên, kịp thời và kiên quyết …

Các Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Vũ Văn Ninh đề nghị, quy hoạch khai thác khoáng sản cần cụ thể hơn; làm rõ hơn trách nhiệm quản lý tài nguyên khoáng sản của các cơ quan nhà nước cũng như việc phân cấp trong quản lý, cấp phép khai thác khoáng sản.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cho rằng, một dự án khai thác khoáng sản phải tính đến hiệu quả tổng thể về kinh tế-xã hội. Trước khi cấp phép một dự án khai thác khoáng sản phải tính toán đến hết các tác động của dự án đối với kinh tế-xã hội, trong đó có tác động đến môi trường, hệ thống cơ sở hạ tầng nhất là hạ tầng về giao thông, vấn đề tệ nạn xã hội phát sinh …Hạn chế tối đa việc xuất khẩu khoáng sản chưa được chế biến sâu; nên cấm việc tận thu khoáng sản bởi trên thực tế, rất nhiều dự án tận thu khoáng sản đã phá vỡ hệ thống cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường, đời sống cư dân…

Nhấn mạnh khoáng sản là tài nguyên không tái tạo được, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định rõ quan điểm nhất quán trong khai thác khoáng sản là phải nhắm đến hiệu quả kinh tế cao nhất, theo đó phải hướng vào chế biến sâu, dứt khoát là không xuất khẩu thô. Đi liền với đó là phải tính đến hiệu quả xã hội, tính đến tác động môi trường về trước mắt và lâu dài… cân nhắc, tính toán kỹ các lợi ích đối với mỗi dự án khai thác khoáng sản.

Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành chức năng tiến hành kiểm tra, rà soát lại các dự án khai thác khoáng sản đã cấp phép, hoặc đang khai thác, dự án nào không đảm bảo các yêu cầu đặt ra, gây bức xúc cho người dân, không đúng quy hoạch… phải dừng lại ngay.

Đối với các dự án cấp phép mới phải thực hiện theo quy trình xét duyệt hết sức chặt chẽ, phải nằm trong quy hoạch, phải có dự án khả thi… Xem xét điều chỉnh thuế xuất khẩu tài nguyên cho phù hợp, kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu khoáng sản.

Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành chức năng khẩn trương ban hành hoặc trình Chính phủ ban hành các văn bản pháp lý nhằm thực hiện tốt Luật Khoáng sản.